حقوق امام زمان (عج)

از جمله وظایف مهم شیعیان وشیفتگان حضرت حجت (عج) اصلاح جامعه است. البته بدیهی است که امتی می تواند در رابطه با این امر مهم موفّق باشد که خودسازی را مقدم بر دیگر سازی بداند و به خود بیشتر بپردازد. سعی و تلاش در راه اصلاح دیگران و مبارزه با کج روی و فساد و اهتمام به امربه معروف و نهی از منکر به منظور اصلاح جامعه و تربیت انسان های صالح و شایسته وظیفه عاشقان در عصر غیبت است. پاکسازی درون از صفات پلید اخلاقی از جمله وظایفی است که در هر زمان به ویژه در زمان غیبت حضرت مهدی (عج) لازم است. امام صادق علیه السلام می فرماید: هرکس که دوست دارد از اصحاب حضرت قائم (عج) باشد، باید منتظر باشد و دراین حال به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتارنماید، پس چنانچه در این حال بمیرد وپس ازمردنش قائم (عج) ظهورنماید، پاداش او همچون پاداش کسی خواهد بود که آن حضرت را درک کرده است، پس کوشش کنید و در انتظار بمانید، گوارا باد شما را ای گروه مشمول رحمت خدا.

امام زمان (عج)، یگانه حق داری است که حقوق بسیاری بر انسان ها دارد. در فرازی از دعای ندبه آمده است:

واعِنّا علی تأدیة حُقوقه الیه و الاجتهاد فی طاعته و اجتناب معصیته[1]

ما را بر ادای حقوق امام زمان و کوشش در اطاعت وی و دوری از نافرمانی اش یاری فرما.

برخی از این حقوق واجب است و برخی مستحب، در اینجا به برخی از حقوق واجب و مستحب اشاره می شود:

الف) حقوق واجب
1- معرفت و شناخت حضرت
یکی از وظایف شیعه نسبت به امام زمان (عج) به دست آوردن شناخت و معرفت می باشد. زیرا آن حضرت، امامی است واجب الاطاعه و هرکس که اطاعتش واجب است باید صفاتش را شناخت تا با مدعیان دروغین، اشتباه نگردد. بنابراین شناخت و دانستن صفات حضرت واجب است. امام صادق علیه السلام می فرماید:

به درستی که بهترین و واجب ترین فریضه ها بر انسان، شناخت پروردگار و اقرار به بندگی او است… و پس از آن شناخت فرستاده خدا و گواهی دادن به پیغمبری اوست… و بعد از آن، شناختن امامی است که به صفت و نامش در حال سختی و راحتی به او اقتدا می نمایی.[2]

همچنین می فرماید:

اعْرِفْ إِمَامَک فَإِنَّک إِذَا عَرَفْتَهُ لَمْ یضُرَّک تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّر[3]

و در سخنی دیگر می فرماید:

مَن عَرف امامَه ثمَّ مات قَبلَ ان یقومُ صاحبُ هذا الامر کان بِمنزلة مَن کان قاعِداً فی عسکره لا بل بِمنزلة مَن قَعَد تَحت لِوائه[4]

آن کس که امامش را شناخت و قبل از قیام امام زمان از دنیا رفت بسان کسی است که در سپاه آن حضرت خدمتگزاری کند، بلکه مانند کسی است که زیر پرچم آن حضرت باشد. (و حاصل این شناخت ارتباط روحی و سنخیت با امام است).

پیامبر (ص) فرمود:

من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة[5]

هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلی مرده است.

نویسنده کتاب شریف مکیال المکارم درباره معرفت امام می گوید:

بدون تردید مقصود از شناختی که امامان ما تحصیل آن را امر فرموده اند این است که ما آن حضرت را آنچنان که هست بشناسیم وچنین شناختی جز به دو امر حاصل نمی گردد: 1- شناخت شخص به نام و نسب 2- شناخت صفات و ویژگی های او.[6]

امام صادق علیه السلام می فرماید:

من مات و هو عارف لِامامه لم یضرُه تقدم هذا الامر او تأخر و من مات عارفاً بامامه کان کمن کان مع القائم فی فسطاطه[7]

هرکه بمیرد و امام زمانش را بشناسد تأخیر یا تقدم ظهور امام زمان به او ضرر نرساند و هرکس بمیرد و امام خود را بشناسد مثل کسی است که با امام زمان در خیمه اش باشد.

امام زمان (عج) می فرماید:

ولیعلموا انَّ الحقّ معنا و لا یقول ذلک الّا کذاب مفتر و لا یدَّعیه غیرنا الا ضالٍ غوی[8]

بدانید حق با ما و در خاندان ماست و این را دیگری به زبان نمی آورد مگر کسی که دروغگو و گمراه باشد.

امام صادق علیه السلام درباره شناخت امام می فرماید:

ادنی مَعرفةِ الامام انَّهُ عِدلُ النبی الا درجة النبوة و وارثُهُ و انَّ طاعَته طاعَةُ الله وَ طاعةُ رسول اللّه و التسلیم له فی کلّ امر و الاخذُ بقوله[9]

کمترین حد معرفت به امام آن است که بدانی امام مساوی با پیامبر (ص) است مگر در درجه نبوّت، امام وارث پیامبر است و اطاعت از او اطاعت از خدا و رسول خداست و باید در هر امری تسلیم او بود و به سخن و فرمان او عمل کرد.

صفحات: 1· 2