دانستن یا ندانستن علم
آیا اطلاع رسانی در همه جا لازم است؟ آیا دانستن همه چیز برای همه کس لازم است؟
پاسخ : بعضی از چیزها را اگر ندانیم بهتر است. قرآن میفرماید: لا تسئلو عن أشیاءان تبدلکم تسؤکم ( سوره مائده، اایه 101.) از چیزهایی که اگر برای شما آشکار شود شما را ناراحت میکند، سؤال نکنید.
اگر مسئولین سیلوها و انبارهای غله به مردم اعلام کنند که فقط تا چند وقت دیگر گندم داریم، همه مردم از همین الان ناراحت میشوند و در تهیه نان نزاعها شروع میشود. در اینجاباید مسئولین به جای اطلاع رسانی باید به فکر چاره و خرید گندم باشند، نه آنکه مردم را در جریان بگذارند. آری، هر دانستنی و هر اطلاع رسانی مفید نیست.
قرآن دانشها را سه نوع میداند:
الف) علمی که مفید است. حضرت موسی (علیه السلام) به خضر گفت: آیا به من اجازه میدهی که در سفر دنبال شما باشم تا از علمی که به تو داده شده فرا گیرم و رشد کنم؟! هل أتبعک أن تعلمن مما عملت رشدا ( سوره کهف، آیه 66.)
ب) علمی که ضرر دارد. و یتعلمون ما یضر هم و لا ینفعهم ( سوره بقره، آیه 102.) گروهی به سراغ علم سحر و جادو و یا دانشی میرفتند که میان همسران را با فتنه انگیزی به هم زنند.
ج) علمی که نه مفید است نه مضر است. نظیر دانستن تعداد نفرات اصحاب کهف که آیا آنها سه نفر بودند یا چهار نفر یا کمتر یا بیشتر. ثلاثة رابعهم کلبهم و یقولون خمسة سادسهم کلبهم ( سوره کهف، آیه 22.)
تعداد نفرات اصحاب کهف مهم نیست. آنچه مهم است آن است که چگونه یک اقلیت جوانمرد در جامعه پر از فساد، دین خود را حفظ کردند و برای حفظ عقیده و ایمان خود، از محیط گناه و شرک هجرت کرده و غارنشینی را بر شهر نشینی ترجیح دادند.
توصیه های آیت الله مجتبی تهرانی به مناسبت روز عرفه
توصیه های آیت الله مجتبی تهرانی به مناسبت روز عرفه
حالا به دوستان میخواستم سفارش کنم که این چند ساعت را غنیمت بشمارید. بدانید اگر میخواهید مشکلاتتان را حل کنید …
روز عرفه چنان اهمیت دارد که با شب قدر برابرى مىکند. امام صادق(ع) فرمودند: اگر شخصى گناهکار نتواند در شبهاى با برکت ماه رمضان بویژه شبهاى قدر، خود را معرض نسیم رحمت الهى قرار دهد و آمرزیده شود، او تا سال آینده بخشوده نمىشود مگر اینکه عرفه را درک کند و از امتیازات آن روز بهره گیرد.
در روز عرفه شناخت حقیقى خداوندمتعال بیشتر امکانپذیر است چرا که آن روز معرفت و آگاهى در فضاى به وجود آمده بویژه آنکه در آستانه عیدقربان و تقرب الىالله است بهتر انجام مىشود.
رسول خدا(ص) فرمود: در روز عرفه خداوند متعال به بندگان عارفى که در پیشگاه الهى صف کشیده و نداى عاشقانه و عارفانهشان صحراى عرفات را پر کرده است مباهات مىکند و به فرشتگانش مىفرماید: اى ملائکه من! به بندگانم بنگرید که از راههاى دور و نزدیک، مشکلات بسیارى را متحمل شده و به اینجا آمدهاند. شما را گواه مىگیرم که من خواسته آنان را برآوردم و گناهکارانشان را به خاطر نیکوکارانشان بخشیدم.
دعا در شب عرفه مقبول و مستجاب است
«رُوی إنّ لیلة عرفة یستجاب فیها ما دعا من خیر و للعامل فیها بطاعة الله تعالى أجر سبعین و مائة سنة.»
در روایتی نقل شده است که شب عرفه هر دعای خیری که انسان بکند به اجابت میرسد؛ و برای کسی که در شب عرفه اطاعت الهی را بکند و اعمال صالحه انجام دهد، معادل صد و هفتاد سال اطاعت و عبادت است؛ یعنی از نظر پاداش چنین چیزی به او داده میشود.
اعمال صالح برابر صدوهفتاد سال عبادت است
این روایت، عظمت شب عرفه را میرساند. به حسب ظاهر امشب شب عرفه است؛ لذا میخواهم این مطلب را به دوستان عرض کنم که امشب را قدر بدانید! اوّلین مسألهای که در امشب تأکید شده است «دعا کردن» است و در روایت دارد: دعا کنید! دعای خیر کنید! و بدانید که این دعاها به اجابت میرسد.
مقیّد باشید که امشب، مشغول غیر عبادت نباشید!
مطلب دیگر اینکه مقیّد باشید که امشب مشغول به غیر عبادت نشوید! کاری کنید که اشتغالات کنار برود تا بتوانید به سوی عبادات و صالحات بروید! وقتی چنین معادلهای هست که عبادت امشب مانند عبادت صد و هفتاد ساله است، خیلی انسان باید مراقبت و جدیّت داشته باشد. این خیلی قابل توجه است، چون امشب یکی از بزرگترین فرصتهایی است که ما داریم.
اثر دعا برای دیگران و پشت سر آنها
درباره دعا کردن هم بگویم که در روایتی از امام باقر علیه السلام آمده است که حضرت فرمودند: «أسرع الدعا نُجحاً للإجابة دعاء الأخ لأخیه بظهر الغیب» سریعترین دعایی که به هدف اجابت میرسد، دعایی است که یک برادر مؤمن، برای برادر مؤمن دیگرش میکند و پشت سر او برایش از خدا خیر میخواهد؛ نه در حضورش. یعنی هر کس برای دیگری دعا کند، به سرعت به اجابت میرسد. «فیقول له ملک موکّل به لبّیک»؛ وقتی این شخص شروع میکند به دعا کردن برای برادر مؤمنش و پشت سر او، آن فرشتهای که برای گرفتن دعاها موکّل شده است، جواب میدهد: بله! «و لک مثلاه» یعنی این چیزی که برای برادرت خواستی، برای خودت دو برابرش برآورده شد. یعنی همین که برای دیگری خیر خواستی و دعایش کردی، برای خودت دو برابرش منظور و مستجاب میشود.
امشب را قدر بدانید!
از غروب شب عرفه تا غروب روز عرفه زمان بسیار بزرگی است. این را گفتم تا امشب که به حسب ظاهر شب عرفه است و موقعیت بسیار خوبی است، هم دعا کنید و هم به اعمال صالحه مشغول شوید! این را هم بدانید که دعاهایی که میکنید اگر برای دیگران باشد، چیز بیشتری نصیبتان میشود.
خدا کند یکی از آن کسانی که شما دعا میکنید من باشم…
روز عرفه، روز درخواست از خداوند
«رُوی عن رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم قال: أوحی الله تعالی إلی بعض أنبیائه لَو أَنَّ أَهلَ سَبعِ سَمَاوَاتٍ وَ أَرَضِینَ سَأَلُونِی جَمیعاً فَأَعطَیتُ کُلَّ وَاحِدٍ مِنهُم مَسْأَلَتَهُ مَا نَقَصَ ذَلِکَ مِن مُلکِی مِثْلَ جَنَاحِ بَعُوضَةٍ وَ کَیفَ یَنقُصُ مُلکٌ أَنا قَیِّمُه.»
در روایتی است که از پیغمبر اکرم نقل شده است که خداوند وحی فرستاد به بعضی از پیامبرانش که این متن وحی الهی است که بر فرض که اهل هفت آسمان و تمام زمین، همگی از من درخواست کنند و به هرکدام هرچه که خواستند را بدهم، از خزانه، حکومت و فضل الهی ذرّهای کاسته نمیشود؛ حتی مثل یک بال پشه هم از خزانه من کم نمیشود؛ و چطور ممکن است که از فضل الهی کاسته شود در حالی که من سردمدار آن هستم!؟
روز امید خوشبختی برای همه
روایتی دیگری از زین العابدین صلوات الله علیه آمده که محدّث قمی هم آن را در مفاتیح نقل کرده است؛ در آن روایت آمده است که روز عرفه بود و حضرت دیدند که سائلی دارد از مردم، یعنی غیر خدا، درخواست میکند؛ حضرت به او فرمود: وای بر تو! در چنین روزی از غیر خدا تقاضا و درخواست میکنی!؟ و حال آنکه امید میرود در چنین روزی فضل الهی شامل طفلهایی شود که در رحم مادر هستند. امید است که اینها خوشبخت و سعادتمند شوند.
روز عرفه، روز دعا و درخواست
«رُوِیَ عَنِ البَاقِرِ عَلَیهِالسَّلَامُ قَالَ إِنَّ یَوْمَ عَرَفَةَ یَوْمُ دُعَاءٍ وَ مَسْأَلَةٍ». یکی از آن مقاطعی که این اسلحه بُردش بیشتر است و در اجابت سرعت دارد، روز عرفه است. حتّی تعبیر امام باقر (علیهالسلام) این است که اصلاً روز عرفه، روز دعا و درخواست از خداوند است. یعنی در این مقطع زمانی بخصوص سرعت اجابت دعا بیشتر است.
تنها امید جاماندگان
«مَنْ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ لَمْ یُغْفَرْ لَهُ إِلَى قَابِلٍ إِلَّا أَنْ یَشْهَدَ عَرَفَةَ» حضرت امام جعفر صادق(ع) فرمودند: اگر کسی در ماه مبارک رمضان مورد مغفرت الهی قرار نگیرد غفران برای او نیست مگر آنکه عرفه را درک کند.
از این روایت دو مطلب به دست میآید: یکی، عظمت ماه مبارک رمضان از نظر گسترش مغفرت الهی است که همه را در بر میگیرد. دوم، عظمت عرفه است. در ماه مبارک رمضان، زمان مطرح است. ممکن است برای عرفه هم زمان مطرح باشد؛ یعنی روز خاص و هم مکان مورد نظر باشد که آن زمین عرفات است. ولی مسلّماً زمان در اهمیت موضوع دخالت دارد که روز عرفه است. از لحاظ قید زمان، اگر کسی در ماه مبارک رمضان مورد مغفرت الهی قرار نگرفت، مسلّماً اگر در روز عرفه از خداوند طلب مغفرت کند مورد مغفرت الهی قرار خواهد گرفت.
فضیلت زوّار امام حسین در عرفه
مسأله مهم در روز عرفه زیارت امام حسین (علیهالسلام) است که در حدیث آمده است خداوند قبل از آنکه به سرزمین عرفات نظر کند، به زائرین امام حسین (علیهالسلام) نظر میافکند و این نظر افکندن در زمانهای حساس و سرنوشتساز مانند شب قدر، عید فطر، عید قربان و عید غدیر میباشد که افضل اعمال در این زمانها زیارت امام حسین(علیهالسلام) است.
این روز را از دست ندهید!
هر لحظهای از لحظات امروز برای ما گرانبها است؛ بخصوص برای دعا و درخواست از خداوند. این فرصت بهترین فرصت است. پس این فرصت را از دست ندهید! به خصوص از ظهر تا هنگام غروب را که در روایات وارد شده است. به دوستان میخواستم سفارش کنم که این چند ساعت را غنیمت بشمارید. بدانید اگر میخواهید مشکلاتتان را حل کنید ـکه همه ما مشکلات داریمـ بیایید این چند ساعت را درِ خانه خدا بروید و از او بخواهید؛ چه حاجتهای مادّی را و چه معنوی را، همه را از او بخواهید. چون امروز بُردِ دعا خیلی زیاد است. بخصوص درباره دیگران اگر دعا کنید، ما در روایت داریم که خدا چند هزار برابر به شما اعطا میکند.
از همه شما التماس دعا دارم؛ من را هم فراموش نکنید و دعا کنید.
حدیث دوم:
حدیث:
روی عن الصادق(علیه السلام) قال: قال النبیُّ(صلَّی الله عَلیه وَآله وَسلَّم):
أَ لَا أَدُلُّکُمْ عَلَى سِلَاحٍ یُنْجِیکُمْ مِنْ أَعْدَائِکُمْ وَ یُدِرُّ أَرْزَاقَکُمْ قَالُوا بَلَى یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ تَدْعُونَ رَبَّکُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ فَإِنَّ سِلَاحَ الْمُؤْمِنِ الدُّعَاءُ.[1]
ترجمه:
امام صادق از پیامبر اکرم نقل کردند که حضرت به اصحاب خویش فرمود: آیا شما را به سلاحی راهنمایی نکنم که از دست دشمنان نجاتتان داده و روزیتان را فراوان نماید؟!
گفتند: آری! ای رسول خدا. حضرت فرمود: پروردگارتان را شب و روز بخوانید که سلاح مومن دعای او است.
شرح:
روایت از امام صادق(صلواتاللهعلیه) منقول است که حضرت فرمودند که پیغمبر اکرم خطاب به جمعی فرمودند: آیا شما نمیخواهید که شما را راهنما شوم به سلاحی که شما را از دشمن ایمنی بخش است و رهایی میدهد و روزیهای شما را فراوان میکند؟ آن جمع در جواب عرض کردند بله، بفرمایید. حضرت فرمودند: «تَدْعُونَ رَبَّکُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ»؛ یعنی دعا کنید در شب و روز. بعد هم علّتش را فرمودند: «فَإِنَّ سِلَاحَ الْمُؤْمِنِ الدُّعَاءُ»؛ چون سلاح مؤمن دعای او است؛ یعنی همان درخواستهایش از خداوند.
ما روایات متعدّدی داریم که در آنها همین مضمون هست. حتّی در روایتی از امام هشتم(علیهالسلام) آمده که ایشان اصلاً از دعا تعبیر میکنند به «سلاح انبیا». روایت این است که حضرت فرمودند: «عَلَیْکُم بِسِلَاحِ الْأَنْبِیَاء قِیلَ وَ مَا سِلَاحُ الأَنبِیَاءِ قَالَ الدُّعَاء».[2]؟ حضرت در پاسخ فرمودند اسلحه انبیا دعا است. حضرت فرمودند بر شما باد به سلاح پیامبران؛ به حضرت گفته شد که سلاح انبیاء چیست
ما در روایات بسیاری داریم و اصلاً جزء متن معارف ما است که معجزات و کرامات انبیا و اولیای خدا، بر اثر دعاهای آنها بوده است. حضرت عیسی(علیهالسلام) مرده را با دعا زنده میکرد. شنیدهاید و در قرآن هم دارد که با دعا مرده را زنده میکرد. پس کرامات اولیا و انبیا مربوط به دعای آنها بوده است. لذا در این روایت دارد: «عَلَیْکُم بِسِلَاحِ الْأَنْبِیَاء»؛ امام رضا(علیهالسلام) اینطور فرمود. پیغمبر هم فرمود: «فَإِنَّ سِلَاحَ الْمُؤْمِنِ الدُّعَاءُ».
این سلاح بُردش در زمانهای مختلف، مختلف میشود. بُردِ دعا یعنی چه؟ یعنی «سرعت اجابت» که زودتر به اجابت میرسد. یک زمانی است که همین سلاح را به کار میبری، ولی طول میکشد تا به اجابت برسد. یعنی این سلاح مُسلّماً بُرّا است و به طور قطع اثر و بُرش دارد؛ اما این برّایی در بعضی مقاطع خاصّ زمانی سرعت بیشتری دارد و زودتر به اجابت میرسد.
حالا یک روایت دیگر میخوانم. «رُوِیَ عَنِ البَاقِرِ عَلَیهِالسَّلَامُ قَالَ إِنَّ یَوْمَ عَرَفَةَ یَوْمُ دُعَاءٍ وَ مَسْأَلَةٍ».[3] یکی از آن مقاطعی که این اسلحه بُردش بیشتر است و در اجابت سرعت دارد، روز عرفه است. حتّی تعبیر امام باقر(علیهالسلام) این است که اصلاً روز عرفه، روز دعا و درخواست از خداوند است. یعنی در این مقطع زمانی بخصوص سرعت اجابت دعا بیشتر است.
این روایت را هم دیدهید که محدّث قمّی هم در مفاتیحالجنان نقل میکند که امام زینالعابدین(صلواتاللهعلیه) روز عرفهای دیدند که عدّهای دارند از مردم درخواست میکنند و به قول ما تکدّی میکنند؛ فرمودند وای به حال شما! آیا در این روز از غیر خدا چیزی میخواهید؟! امروز، روزی است که امید این میرود که جنینهایی که در رحم مادرها هستند و سیاه بختند، بر اثر دعا خوشبخت شوند. یعنی دعا امروز اینقدر بُرد دارد.
حالا به دوستان میخواستم سفارش کنم که این چند ساعت را غنیمت بشمارید. بدانید اگر میخواهید مشکلاتتان را حل کنید ـکه همه ما مشکلات داریمـ بیایید این چند ساعت را درِ خانه خدا بروید و از او بخواهید؛ چه حاجتهای مادّی را و چه معنوی را، همه را از او بخواهید. چون امروز بُردِ دعا خیلی زیاد است. بخصوص درباره دیگران اگر دعا کنید، ما در روایت داریم که خدا چند هزار برابر به شما اعطا میکند. از همه شما التماس دعا دارم؛ من را هم فراموش نکنید و دعا کنید.
[1]. کافی، ج2، ص468
[2]. کافی، ج2، ص 468
[3]. وسائلالشیعة، ج 10، ص
درخواست امام حسین علیه السلام در دعای عرفه
درخواست امام حسین علیه السلام در دعای عرفه
امام حسین (علیه السلام)اَللّهُمَّ اجْعَلْنی اَخْشاکَ کَانّی اَراکَ وَ اَسْعِدْنی بِتَقویکَ وَ لا تُشْقِنی بِمَعْصِیَتِکَ.
خدایا! چنانم کن که از تو بترسم گویا که تو را می بینم، و با پرهیزگاری مرا خوشبخت گردان، و به نافرمانی ات بدبختم مکن.
آن سروری که خلقت عالم برای اوست - عالم تمام سایه نشین لوای اوست
مدح و ثنای پنجمین اختر فروزنده
آن سروری که خلقت عالم برای اوست - عالم تمام سایه نشین لوای اوست
نوشیروان به درگه او کمترین غلام - هنگام جود، حاتم طائی گدای اوست
گویند که خلق، نور مجسّم نمی شود - این جسم بین که نور ز سر تا به پای اوست
در روزگار جسم مجرّد کسی ندید - جز این بدن جسم مجرّد قبای اوست
مردم کنند وصف قیامت به راستی - گویا قیامت آن قد طوبی نمای اوست
خلق خدا تمام به جز سیزده نفر - چشم امیدشان همه به سوی عطای اوست
پیغمبران مرسل از آدم و خلیل - باب الأمانشان در دولت سرای اوست
مقصود گر ز خلق خلایق عبادتست - شرط قبول و عین عبادت ولای اوست
بود اَر دم مسیح شفا بهر هر مریض - عیسی یکی طبیب ز دارالشّفای اوست
پنجم امام حضرت باقر که از أزل - علم و کمال و شوکت و عزّت ردای اوست **اشعار از شاعر محترم: آقای ذاکر.***
چهل حدیث گهربار از امام محمد باقر علیه السلام
چهل حدیث گهربار از امام محمد باقر علیه السلام
چهل حدیث گهربار منتخب
1 - قالَ الْإمامُ ابوجَعْفَر محمّد بنِ علیّ باقرُ العلومِ صَلواتُ اللَّه وَ سَلامُهُ عَلَیْه:
إذا أرَدْتَ أنْ تَعْلَمَ أنَّ فیکَ خَیْراً، فَانْظُرْ إلی قَلْبِکَ فَإنْ کانَ یُحِبُّ أهْلَ طاعَةِ اللّهِ وَ یُبْغِضُ أهْلَ مَعْصِیَتِهِ فَفیکَ خَیْرٌ؛ وَاللّهُ یُحِبُّک، وَ إذا کانَ یُبْغِضُ أهْلَ طاعَةِ اللّهِ وَ یُحِبّ أهْلَ مَعْصِیَتِهِ فَلَیْسَ فیکَ خَیْرٌ؛ وَ اللّهُ یُبْغِضُکَ، وَالْمَرْءُ مَعَ مَنْ أحَبَّ.** - اصول کافی: ج 2، ص 103، ح 11، وسائل الشّیعة: ج 16، ص 183، ح 1.
***
ترجمه :
فرمود: اگر خواستی بدانی که در وجودت خیر و خوشبختی هست یا نه، به درون خود دقّت کن اگر اهل عبادت و طاعت را دوست داری و از اهل معصیت و گناه ناخوشایندی، پس در وجودت خیر و سعادت وجود دارد؛ و خداوند تو را دوست می دارد.
ولی چنانچه از اهل طاعت و عبادت ناخوشایند باشی و به اهل معصیت عشق و علاقه ورزیدی، پس خیر و خوبی در تو نباشد؛ و خداوند تو را دشمن دارد.
و هر انسانی با هر کسی که به او عشق و علاقه دارد، با همان محشور می گردد.
2 - قالَ علیه السلام : مَنْ کَفَّ عَنْ أعْراضِ النَّاسِ أقالَهُ اللّهُ نَفْسَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ، وَمَنْ کَفَّ غَضَبَهُ عَنِ النَّاسِ کَفَّ اللّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ.** - کتاب الزّهد: ص 1، ح 9.***
ترجمه :
فرمود: هرکس دنبال هتک حرمت - ناموس و آبروی - دیگران نباشد، خداوند متعال او را در قیامت مورد عفو و بخشش قرار می دهد؛ و هرکس غضب و خشم خود را از دیگران باز دارد، خداوند نیز خشم و غضب خود را در قیامت از او بر طرف می سازد.
3 - قالَ علیه السلام : مَنْ ثَبَتَ عَلی وِلایَتِنا فِی غِیْبَةِ قائِمِنا، أعْطاهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ اَجْرَ ألْفِ شَهیدٍ مِنْ شُهَداءِ بَدْرٍ وَ حُنَیْنٍ.** - إثبات الهداة: ج 3، ص 467.***
ترجمه :
فرمود: کسی که در زمان غیبت امام زمان (عجّل اللَّه فرجه الشّریف) بر ایمان و ولایت ما اهل بیت عصمت و طهارت پا برجا و ثابت بماند، خداوند متعال پاداش و ثواب هزار شهید از شهدای جنگ بدر و حنین به او عطا می فرماید.
4 - قالَ علیه السلام : لَوْ أنَّ الْإمامَ رُفِعَ مِنَ الْأرْضِ ساعَةً، لَماجَتْ بِأهْلِها کَما یَمُوجُ الْبَحْرُ بِأهْلِهِ.** - اصول کافی: ج 1، ص 179، ح 12.***
ترجمه :
فرمود: اگر امام و حجّت خدا لحظه ای از روی زمین و از بین افراد جامعه برداشته شود، زمین اهل خود را در خود می بلعد و فرو می برد همان طوری که دریا چیزهای خود را در خود متلاطم و آشفته می سازد.
5 - قالَ علیه السلام : إنَّ جَمیعَ دَوابِّ الْأرْضِ لَتُصَلّی عَلی طالِبِ الْعِلْمِ حَتّی الْحیتانِ فی الْبَحْرِ.** - بحارالأنوار: ج 1، ص 137، ح 31.***
ترجمه :
فرمود: به درستی که تمام موجودات و جانوراان زمین و بلکه ماهیان دریا برای تحصیل کنندگان علوم - اسلامی و معارف الهی - تحیّت و درود می فرستند.
6 - قالَ علیه السلام : لَوْ أُوتیتُ بِشابٍّ مِنْ شَبابِ الشّیعَةِ لا یَتَفَقَّهُ فِی الدّینِ، لَأَوجَعْتُهُ.** - محاسن برقی: ج 1، ص 228.***
ترجمه :
فرمود: اگر جوانی از جوانان شیعه را نزد من بیاورند که به مسائل دین - و زندگی - آشنا نباشد، او را تنبیه و تأدیب خواهم کرد (تا به دنبال تحصیل مسائل دین برود).
7 - قالَ علیه السلام : مَنْ أفْتَی النَّاسَ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدیً، لَعَنَتْهُ مَلائِکَةُالرَّحْمَةِ و مَلائِکَةُ الْعَذابِ، وَلَحِقَهُ وِزْرُ مَنْ عَمِلَ بِفَتْیاهُ.** - اصول کافی: ج 1، ص 42، ح 3، و مستدرک الوسائل: ج 17، ص 244.***
ترجمه :
فرمود: هرکس درباره مسائل دین فتوا و نظریه ای دهد که بدون علم و اطّلاع باشد، ملائکه رحمت و ملائکه عذاب او را لعن و نفرین می کنند و گناه عمل کننده - اگر خلاف باشد - بر عهده گوینده است.
8 - قالَ علیه السلام : الصَّلاةُ عَمُودُالدّینِ، مَثَلُها کَمَثَلِ عَمُودِ الْفِسْطاطِ، إذا ثَبَتَ الْعَمُودُ ثَبَتَ الْأَوْتادُ وَ الْأَطْناب، وَ إذا مالَ الْعَمُودُ وَانْکَسَرَ لَمْ یَثْبُتْ وَ تَدٌ وَلاطَنَبٌ.** - وسائل الشیعه: ج 4، ص 27، ح 4424.***
ترجمه :
فرمود: نماز ستون دین است و مثالش همانند تیرک و ستون خیمه می باشد که چنانچه محکم و استوار باشد میخ ها و طناب های اطراف آن پا بر جا خواهد بود ولی اگر ستون سُست یا کج باشد میخ ها و طنابهای اطراف آن نمی تواند پا برجا باشد.
9 - قالَ علیه السلام : لا تَتَهاوَنْ بَصَلاتِکَ، فَإنَّ النَّبیَّ صلّی اللَّه علیه و آله و سلّم قالَ عِنْدَ مَوْتِهِ: لَیْسَ مِنّی مَنِ اسْتَخَفَّ بِصَلاتِهِ، لَیْسَ مِنّی ، مَنْ شَرِبَ مُسْکِراً لایَرِدُ عَلَیّ الْحَوْضَ، لا وَ اللَّهِ.** - وسائل الشّیعة: ج 4، ص 23، ح 4413.***
ترجمه :
فرمود: نسبت به نماز بی اعتنا مباش و آن را سبک و ناچیز مشمار، همانا که پیامبر خدا هنگام وفات خود فرمود:
هرکس نماز را سبک شمارد و یا مسکرات بنوشد از - امّت - من نیست و بر حوض کوثر وارد نخواهد شد.
10 - قالَ علیه السلام : بُنِیَ الْإسْلامُ عَلی خَمْسَةِ أشْیاءٍ: عَلَی الصَّلاةِ، وَ الزَّکاةِ، وَالْحَجِّ، وَ الصَّوْمِ، وَ الْوِلایَةِ، وَ لَمْ یُنادَ بِشَیْی ءٍ مِثْلَ ما نُودِیَ لِلْوِلایَةِ.** - وسائل الشّیعة: ج 1، ص 18، ح 10.***
ترجمه :
فرمود: دین مبین اسلام بر پنج پایه و اساس استوار است: نماز، زکات، خمس، حجّ، روزه، ولایت اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام .
سپس افزود: آن مقداری که نسبت به ولایت سفارش شده است نسبت به هیچ کدام تأکید نگردیده است و ولایت اساس و محور تمام اعمال می باشد.
صفحات: 1· 2
توصیه آیت الله سیستانی به نماز دهه اول ذی الحجه
توصیه آیت الله سیستانی به نماز دهه اول ذی الحجه
در شبهای ماه ذی الحجه از اول تا نهم ماه به خواندن یک نماز سفارش شده است فلسفه آن نماز چیست ؟
فلسفه نماز ذی الحجه ممکن است علت های گوناگونی داشته باشد ، از جمله اگر مسلمانی به علتهای گوناگون مانند عدم استطاعت مالی یا بیماری نتواند به حج برود می تواند با خواندن این نماز در ثواب حجاج بیت الله الحرام سهیم گردد.
پرسش: علت انتخاب آیه ۱۴۲ از سوره اعراف در نماز های ذی الحجه چیست ؟
پاسخ: علت انتخاب این آیه دلایل متعددی می تواند داشته باشد . به عنوان مثال : ده روز اول این ماه عشره معلومات است که مکمل چهل روز وعده خداوند سبحان با حضرت موسی (علیه السلام) بوده و یا روز هشتم این ماه مصادف است با تجلی پروردگار بر کوه طور برای حضرت موسی علیه السلام و همراهانش.
منبع: حوزه نیوز
علت نامگذاری یوم الترویه (روز ترویه) و اعمال این روز
یوم الترویه (روز ترویه)
هشتم ذی الحجه روز ترویه است و این روزی است که حجاج نیت حج تمتع می نمایند و محرم شده از مکه سمت منی حرکت می نمایند و شب را در آنجا بیتوته می کنند و صبح عرفه به جانب عرفات رهسپار می گردند.
علت نامگذاری:
ترویه در لغت به معانی زیر آمده است :
سیراب کردن ، سیراب گردانیدن ، کسی را بر روایت شعر داشتن ، در کاری اندیشه کردن اندیشیدن ، در کار و نگریستن پایان آن را و تعجیل نکردن در جواب (لغت نامه دهخدا)
در علل الشرایع در سر نامیدن این روز به ترویه حدیثی از امام صادق علیه السلام که راوی می گوید: از حضرت پرسیدم چرا روز ترویه را روز ترویه نامیده اند؟
حضرت فرمود: زیرا در عرفات آب نبود و حاجی ها روز هشتم ذی حجه از مکه آب برمی داشتند و به عرفات می بردند و برخی از ایشان به بعضی دیگر می گفتند: تروّیتم، تروّیتم (سیراب شدید، سیراب شدید) لذا به خاطر هیمن، روز هشتم را روز ترویه نامیدند. (1)
باز نقلی دیگر آمده است که زمانی که ابراهیم علیه السلام مأمور شد خانه کعبه را بسازد مکان آنرا نمی دانست در نتیجه خداوند جبرئیل سلام الله علیه را نازل کرد تا مکان خانه را برای ابراهیم مشخص کند و خداوند تعالی پایه های کعبه را از بهشت نازل فرمود و حجرالاسود نیز نازل شد. سپس ابراهیم برای کعبه دو در قرار داد، دری در سمت مشرق و دری در سمت مغرب که مستجار نامیده می شود. وقتی ساخت کعبه به اتمام رسید ابراهیم و اسماعیل حج بجا آوردند و جبرئیل در روز هشتم ذی حجه (روز ترویه) بر آن دو نازل شد و گفت برخیزید و آب جمع آوری کنید، چون در زمین عرفات آبی وجود ندارد. بهمین دلیل این روز، روز ترویه (یعنی ذخیره کردن آب) نامیده شد. سپس ابراهیم گفت پروردگارا این شهر را محلی امن قرار بده و اهل آن را از میوه ها بهره مند کن…(سوره ابراهیم/35)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: منظور از بهره مندی از ثمرات، ثمره قلوب یعنی محبت مردم و تمایل آنها نسبت به مکه است تا بسوی آن بروند.(2)
همانطور که آشکار گردید وجه تسمیه یوم الترویه یا روز ترویه در کلام امامان معصوم برداشتن و ذخیره نمودن آب در روز هشتم ذی حجه می باشد.
از ابن عباس نقل شده که حضرت ابراهیم علیه السلام در خواب دید که فرزندش را سر می برند. فأصبح بروی یومه أجمع «پس صبح بیدار شده و همه آن روز را می اندیشید» که آیا خواب او امری است از جانب خدا یا نه؟ از این رو آن روز ترویه نامیده شد، پس لز آن در شب دوم در خواب دید فلّما أصبح عرف أنّه من الله «چون صبح شد دانست که آن از جانب خداست» از این رو آن روز عرفه نامیده شد.(3)
منزلت روز ترویه :
روز ترویه یکی از ارزشمندترین روزهای زمان برشمرده شده است که خود آداب و اعمال مخصوصی دارد. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: خدای تبارک و تعالی از هر چند چهار شماره برگزید، از فرشتگان: جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل و از پیغمبران چهار نفر برای مبارزه بوسیله شمشیر: ابراهیم و داوود و موسی و من و از خاندانها چهار خاندان که فرمود: خاندان آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برگزید و از شهرها چهار شهر برگزید و فرمود: سوکند به تین و زیتون و طورسینین و این بلد امین پس مقصود از تین مدینه است و از زیتون بیت الممقدس و از طورسینین کوفه و از بلدامین مکه و از زنها چهار زن برگزید: مریم و آسیه و خدیجه و فاطمه سلام الله علیها و از اعمال حج چهار عمل را برگزید: قربانی کردن و صدا به لبیک بلند کردن و احرام و طواف و ازماهها چهار ماه که ماههای حرامند برگزید: رجب و شوال و ذی القعده و ذی الحجه و از روزها چهار روز برگزید: روز جمعه و روز ترویه (هشتم ذی حجه) و روز عرفه و روز عید قربان.(4)
شیخ صدوق در امالی آورده است که از جمله اعمال مستحبی حج اینکه روز ترویه از هنگام زوال شمس تا شب را درک کند تمام حج تمتع را درک کرده است.(5)
طبق این روایات منزلت روز ترویه تا جائی است که درک آن مساوی با درک تمام حج انگاشته شده است، چرا که روز ترویه در اصل آماده شدن برای وردود به عرفات و عید قربان است.
اعمال این روز :
محمدبن ابی عمیر از یکی از یارانش از امام صادق علیه السلام نقل کرده است که فرمود: روزه روز ترویه کفاره گناهان یک سال و روزه روز عرفه کفاره گناهان دو سال است.(6)
محدث قمی در مفاتیح الجنان روزه این روز را برابر با کفاره شصت سال برشمرده است و آورده است که شیخ شهید غسل این روز را مستحب دانسته است.
وقایع این روز:
در این روز؛ فرستادن نامه امام حسین علیه السلام به کوفه پس از شهادت مسلم بن عقیل:
بسم الله الرحمن الرحیم: از طرف حسین بن علی بسوی برادران مؤمن و مسلمان
سلام علیکم.
…. من روز سه شنبه هشتم ماه ذی حجه که روز ترویه است از مکه معظمه بسوی شما حرکت نموده ام. موقعی که فرستاده من بر شما وارد شد در کار خود شتاب کنید و کوشا باشید زیرا من در همین روزها نزد شما خواهم آمد و السلام علیکم و رحمت الله و برکاته.
مورخین خروج اما حسین علیه السلام از مکه به سمت کوفه را هشتم ذی حجه یعنی روز ترویه نگاشته اند که اکنون به بررسی آن می پردازیم.
دیدگاه فقها:
از دیدگاه فقهی این سخن مشهور که امام حسین علیه السلام حج خود را نیمه تمام گذاشت سخن نادرست است زیرا امام علیه السلام در روز هشتم ذی حجه (یوم ترویه) از مکه خارج شد، در حالی که اعمال حج که با احرام در مکه و وقوف در عرفات شروع می شود از شب نهم ذی حجه آغاز می شود، بنابراین امام علیه السلام اصولاً وارد اعمال حج نشده بود تا آن را نیمه تمام گذارد. ایشان در هنگام ورود به مکه عمره مفرده انجام داد. البته مشهور است در برخی از کتابها مانند ارشاد شیخ مفید آمده که حضرت حج خود را تبدیل به عمره کرد و طواف و سعی انجام داد و از احرام بیرون آمد بدلیل اینکه قادر نبود حج خود را تمام نماید که این نظر بعید است.
روایتی نیز از امام صادق علیه السلام ذکر شده است که فرمود: قد اعتمر الحسین بن علی علیه السلام فی ذی الحجه ثم راح یوم الترویه الی العراق و الناس یروحون الی منی و لا بأس باعمره فی ذی الحجه لمن لا یرید الحج(7): امام حسین علیه السلام در ماه ذی الحجه عمره انجام داد و سپس در روز ترویه (هشتم) به سوی عراق حرکت کرد و کسی که نمی خواهد حج انجام دهد می تواند عمره انجام دهد. که می توان دلایل این خروج را بطور خلاصه چنین ذکر نمود: 1- خطر جانی 2- شکسته نشدن حرمت بیت الله الحرام.
ایشان به عبدالله بن زبیر فرمود: به خداوند سوگند، اگر یک وجب خارج از مکه کشته شوم برای من دوست داشتنی تر است تا آن که به اندازه یک وجب در داخل مکه کشته شوم به خداوند سوگند: اگر من به لانه ای از لانه جانواران پناه برم مرا از آن بیرون خواهند کشید تا آنچه را از من می خواهند به دست آورند.(8)
پي نوشت :
1-علل الشرایع ج 2 ص 399 باب 171
2-قصص النیاء ص 193
3-صحیفه سجادیه ترجمه و شرح فیض الاسلام ص 322
4- خصال ترجمه مهری ج 1 ص 249
5-امالی شیخ صدوق ترجمه کمره ای ص 651، احتجاجات ترجمه ج 4 بحارالانوار ج 2 ص 391
6-ثواب الاعمال ترجمه انصاری ص 145
7-کافی ج 4 ص 536
8-وقعه الطف ص 152
نويسنده: حسن نجفی
منبع: راسخون
چرا خداوند چیزهایی افریده که برای انسان خطرناک است
چرا خداوند چیزهایی آفریده که برای انسان خطرناک است؟
پاسخ : قرآن میفرماید: هر چه را که خدا آفریده، نیکو آفریده است: الذی أحسن کل شیء خلقه ( سوره سجده، آیه 7. ) حتی زهر مار در بدن مار نیکو است، ولی در بدن ما کشنده است.
چنانکه آب دهان در دهان ما نیکوست، ولی اگر به سوی کسی پرتاب شود، جسارت بزرگی محسوب میشود.
رزق و روزی و عدل الهی
تفاوت انسان ها از نظر رزق و روزى چگونه با عدل الهى سازگار است؟
پاسخ اجمالی :اختلافى که در میان انسانها از نظر بهره هاى مادى و درآمدها وجود دارد قسمت مهمش مربوط به تفاوت استعدادهاى آنهاست، این تفاوت استعدادها سبب مى شود، بهره بعضى بیشترو درآمد بعضى کمتر شود. گاهى هم حوادثى سبب مى شود بعضى به مواهب بیشترى دست یابند، ولى اینها اموری استثنائى هستند. تفاوت در استعدادها هم برای حفظ نظام جامعه ضروری است همانطور که یک درخت به ریشه و گلبرگ و… که هرکدام یا استعدادی دارند نیاز دارد؛ چراکه اگر همه یک ذوق و استعداد داشتند و یک پست می خواستند زندگی دوامی نداشت.
پاسخ :در پاسخ این سؤال باید به دو نکته دقیقاً توجه داشت:
۱ ـ بدون شک اختلافى که در میان انسانها از نظر بهره هاى مادى و درآمدها وجود دارد قسمت مهمش مربوط به تفاوت استعدادهاى آنها است، این تفاوت استعدادهاى جسمانى و روحانى، که سرچشمه تفاوت در کمیت و کیفیت فعالیتهاى اقتصادى مى شود، بهره بعضى را بیشتر، و در آمد بعضى را کمتر مى کند.
البته، تردیدى نیست: گاهى حوادثى که از نظر ما صرفاً جنبه تصادف دارد، سبب مى شود: بعضى به مواهب بیشترى دست یابند، ولى اینها را مى توان امور استثنائى شمرد، آنچه پایه و ضابطه اصلى در غالب موارد است، همان تفاوت در کمیت یا کیفیت تلاشها است ـ البته موضوع بحث ما یک جامعه سالم و خالى از استثمار و بهره کشی هاى ظالمانه است، نه جوامع منحرف که از قوانین آفرینش و نظام انسان برکنارند ـ .
حتى کسانى را که گاهى ما آنها را انسانهاى بى دست و پا و بى عرضه اى مى پنداریم و از این که در آمدهاى قابل ملاحظه اى دارند تعجب مى کنیم، اگر با دقت بیشترى در جسم و روان و اخلاق آنها بنگریم و قضاوتهائى که از مطالعات سطحى سرچشمه مى گیرد، دور بیفکنیم، خواهیم دید: آنها غالباً نقطه قوتى داشته اند که به جائى رسیده اند (باز یادآور مى شویم، موضوع بحث ما جامعه سالمى است که از استثمار دور باشد).
به هر حال، این تفاوت درآمدها از تفاوت استعدادهائى سرچشمه مى گیرد که آن هم نیز از مواهب الهى است، ممکن است در پاره اى از موارد اکتسابى باشد ولى در پاره اى از موارد نیز قطعاً غیر اکتسابى است، بنابراین، حتى در یک جامعه سالم از نظر اقتصادى نیز تفاوت در آمدها غیر قابل انکار است، مگر این که بتوانیم انسانهاى قالبی همشکل، همرنگ و هم استعداد بسازیم که هیچگونه تفاوتى با هم نداشته باشند و تازه اول درد سر و مشکلات است!.
۲ ـ بدن یک انسان، یا اندام یک درخت، یا یک بوته گل را در نظر بگیرید، آیا امکان دارد این ساختمانِ موزون با تساوى میان اعضاء و اندامها از هر نظر پیدا شود؟ آیا قدرت مقاومت و استعداد ریشه درختان مى تواند با گلبرگهاى لطیف شکوفه ها، و استخوان پاشنه پا با پرده هاى ظریف شبکیه چشم از هر نظر یکسان باشد؟ و اگر ما بتوانیم آنها را یکسان کنیم آیا فکر مى کنید کار صحیحى انجام داده ایم؟!
اگر از «شعارهاى» کاذب و خالى از «شعور» بگذریم، فرض کنید ما یک روز بتوانیم همان انسانها قالبى و خیالى از هر نظر را بسازیم و کره زمین را از پنج هزار میلیون نفر انسان هم شکل، هم قواره، هم ذوق، هم فکر و همسان از هر نظر، درست مانند سیگارهائى که به یک کارخانه سفارش داده اند، پر کنیم.
آیا آن روز زندگى خوبى نصیب انسانها خواهد شد؟ مسلماً نه، جهنمى پیدا مى شود که همه، در آن در زحمت خواهند بود، همه، به یکسو حرکت مى کنند، همه، یک چیز مى خواهند، همه، یک پست مى طلبند، همه، یک نوع غذا را دوست دارند، و همه، مى خواهند یک کار واحد انجام دهند.
بدیهى است، خیلى زود، عمر چنین زندگى پایان مى یابد و به فرض باقى بماند زندگى خسته کننده بى روح و یکنواختى خواهد بود که چندان تفاوتى با مرگ ندارد.
بنابراین، وجود تفاوت در استعدادها و آنچه لازمه این تفاوت است، براى حفظ نظام جامعه و حتى براى پرورش استعدادهاى مختلف، نهایت لزوم را دارد، و شعارهاى کاذب هرگز نمى تواند جلو این واقعیت را بگیرد. (۱)
پی نوشت :
(۱). گرد آوری از کتاب: تفسیر نمونه، آیت الله العظمی مکارم شیرازی، دارالکتب الإسلامیه، چاپ بیست و هفتم، ج ۱۱، ص ۳۴۲.
عدل الهی و تفاوت انسان ها در رزق و روزى